Johannes Spang uit Duitsland
Inleiding
Johannes Spang (1798-1862), afkomstig uit Baumbach in Duitsland was de grondlegger van de
van de Drentse tak van de familie Spang. Het is aannemelijk dat de meeste Spangs
in Nederland van deze Johannes Spang afstammen.
Er zijn veel Spangs in Duitsland en een
aantal Spangs zijn naar Amerika geëmigreerd waardoor ook daar veel Spangs
voorkomen.
In dit stuk zullen eerst de voorouders van Johannes Spang vermeld worden.
Vervolgens zal Johannes Spang besproken worden waarna de afstamming tot
uiteindelijk Niesje Spang aan bod komt.
Het duitse woord spang betekent
zoveel als (schoen)gesp. Dit is echter niet waar de naam Spang naar verwijst.
De herkomst van de naam Spang moet
worden gezocht in het vroegere Spangh, een dorp in het zuidwesten van de Eifel.
Dit dorp is samengegroeid met het aanpalende dorp Dahlem en heet nu Spangdahlem.
De oudst bekende voorouder van Johannes Spang is Hans Spang (overleden ca.
1624), afkomstig uit deze regio (het dorp Salmrohr). De grootvader van Johannes
Spang is Jacob Spang. Deze is vanuit Bruch (in het Eifelgebied) vertrokken naar
Baumbach (in het Westerwaldgebied) waar hij grondlegger werd van de
Spangfamilie in Ransbach-Baumbach.
Voorouders Johannes Spang
De ouders van Johannes Spang zijn Wilhelmus Spang en Anna Eva Schneider.
Wilhelm Spang, (beroep: erdgräber) geboren op 03-12-1758 in Bruch (D) of Baumbach(D) als zoon van Jakob Spang (geboren
26-6-1736 te Bruch, beroep: erdwirker, overleden op 17-9-1808 te Baumbach) en Maria Günther (geboren
23-6-1743 te Ransbach, overleden op 16-4-1798 te Baumbach). Wilhelm is overleden op 14-02-1818 in Baumbach (D), 59 jaar oud. Hij trouwde
26 jaar oud op 25-01-1785 in Ransbach (D) met: Anna
Eva Schneider, geboren 10-10-1758 te Hirzen (D) als
dochter van Johann Tilmann Schneider en Maria Timothea Klein. Anna Eva is overleden op
04-11-1827 in Breitenau (D), 65 jaar oud.
Wilhelm Spang is overleden door instorting bij het graven
van een 'tongrube'.
In Ransbach-Baumbach bestaat sinds de 17e eeuw een
omvangrijke keramiek-industrie met talrijke bedrijven. Een van die bedrijven
is door drie gebroeders Spang mee opgericht. Dit waren nazaten van een broer van Wilhelm Spang.
Veel inwoners van Ransbach-Baumbach (bijna tweederde van de bevolking) waren
voortdurend onderweg om keramiekprodukten te verkopen in Zuid-Duitsland,
Nederland en andere landen. Johannes Spang was daar één van.
Johannes Spang heeft een zuster Appolonia Spang (geboren
18-9-1803 te Baumbach) die ook naar Nederland verhuist met haar man Johannes
Resmann en kinderen. Zij waren
koopman/koopvrouw. Ze krijgen kinderen in Baumbach, Gorinchem, Zutphen en
Amsterdam. Johannes Resmann overlijdt in 1849 te Amsterdam, Appolonia in 1885 te
Rotterdam.
Ook een broer, Jacob Spang verhuist als kramer/koopman
naar Nederland. Jacob Spang (geboren 9 augustus 1790 te Baumbach) trouwt met
Anna Catharina Weber. Zij krijgen eerst een zoon Peter (geboren in 1813 te
Baumbach) en daarna tenminste 4 kinderen te Coesfelt (Adam Henrich,
Antonius, Anna Margaretha en Anton Bernard Jacob). Vervolgens een dochter
Wilhelmina Maria Anna te Osnabrück. Vervolgens wordt in 1827 een zoon
Wilhelmus in Zevenaar geboren en tot slot een zoon Jacobus te Zutphen. Jacob
overlijdt als Jacobus Span op 27-11-1865 te Zutphen. Echtgenote Anna
Catharina Weber overlijdt 14-2-1861 te Zutphen.
Ook een tante van Johannes, Maria Catharina Spang (geboren
26-8-1801 te Baumbach) vertrekt met haar man (Johannes Homburg, geboren
14-4-1792 te Breitenau) naar Nederland. Johannes Homburg overlijdt 11-2-1842
te Doesburg. Maria Catharina overlijdt 27-5-1879 te Amsterdam.
Johannes Spang
Johannes is geboren op 24-4-1798 in Baumbach en overleden in Noord (Hoogeveen)
op 23-10-1862 op 64 jarige leeftijd. Hij trouwde in Duitsland op onbekende datum
en plaats met Maria Catharina Elisabeth Hidding (dochter van Gerardus Hidding en
Elisabeth Kerkhof), geboren te Ousree, gedoopt op 14-12-1803 te Rhede (Duitsland),
overleden op 26-12-1833 te Beek en Donk (Noord Brabant).
Johann Spang was in 1818 bij het Regiment Nassause Lichte
Infanterie. Het is niet duidelijk voor hoe lang en waar hij precies was
gelegerd. In het stamboek staat aangegeven dat hij sinds 18 februari 1818
bij het depot was en dat hij 26 oktober 1818 vertrokken is van het depot in
"Zugang". Zijn signalement is Aangezigt: lang..(?), Voorhoofd: hoch, Oogen:
grau, Neus: gros, Mond: gebogen, Kin: klein, Haar: spitz, Wenkbraauwen:
blond, Merkbare teekenen: 0. Voor hem hebben ook zijn broers Jacob en
Balthasar bij het Regiment Nassause Lichte Infanterie gediend.
Johan kwam ca 1828 in Hollandseveld als
pottenverkoper-koopman, samen met zijn vrouw (beroep: pottendraagster) en
oudste kind (Anna Maria). Zijn oudste zoon Willem wordt op 9-1-1828 te Hollandscheveld geboren.
Van november 1830 tot maart 1834 was Johan Spang tamboer bij
de Drentse Schutterij en nam als zodanig deel aan de veldtocht tegen België.
Maria Catharina Elisabeth reist mee als wasvrouw en marketentster. In deze
periode overlijdt zoon Willem (22-3-1831 te Harderwijk), wordt Thomas
(grootvader van mijn grootmoeder Niesje Spang) geboren (31 juli 1831, te Gorinchem), wordt
Wilhelmus geboren (14-8-1832 te Gilsen), overlijdt dezelfde Wilhelmus
(20-7-1833 te Hoogeveen) en overlijdt Maria Catharina Elisabeth Hidding op
tweede kerstdag 1833 te Beek en Donk.
Na terugkomst in Hoogeveen wordt Johannes schoorsteenveger.
Op 5 augustus 1840 trouwt Johannes met Jantje Kiers Doggen
(1804-1850). Bij hun huwelijk worden 3 kinderen gewettigd: Willem, Annigje en
Geert.
Rechtbank Assen 5 oktober 1841: in de afgelopen winter heeft
hij Trientje Jans Thalen (30 jaar) op de borst gestoten nadat die hem eerst
had uitgescholden (vrijspraak wegens verzachtende omstandigheden) (bron:
bunskoeke.nl)
Rechtbank Assen 19 februari 1848: veroordeeld tot 14 dagen
gevangenisstraf en de kosten (fl. 12,70) wegens illegaal turfsteken in het
Tiendeveen (het stuk van Jan Winkel uit Hoogeveen) op 12 januari, omdat hij
geen brandstof had voor zijn gezin. (bron: Bunskoeke.nl)
Rechtbank Assen 8 juli 1848: vrijspraak i.v.m. ruzie met
schoonzoon Hendrik Fiegeland op 17 juni wegens gebrek aan bewijs. (bron:
Bunskoeke.nl)
Rechtbank Assen 1848: op 13 november 1848 had hij Roelof
Okken geslagen, daar die zijn vrouw zou hebben omver gestoten; beide
ruziemakers worden veroordeeld tot een maand gevangenisstraf en de kosten;
Johannes tevens tot een boete van fl. 8,= omdat hij was beginnen te slaan.
(bron: bunskoeke.nl)
Johannes en Jantje krijgen vervolgens nog twee dochters:
Jantje en Johanna. Jantje Kiers Doggen overlijdt op 29-6-1850. Ze woonde toen
in Kleine Kerksteeg (Hoogeveen) en overleed in het armenhuis.
Johannes trouwt voor de derde keer op 13 september 1851 te
Hoogeveen met Neeltje Kroezen (geboren 10 oktober 1825 te Hoogeveen). Neeltje
had voor haar huwelijk met Johannes een dochter Jantje, geboren op 10-9-1850,
waarvan de vader onbekend is.
Johannes en Neeltje krijgen vier kinderen: Hilbert, Geertje,
Wilhelmina en Neeltje.
Na het overlijden van Johannes krijgt Neeltje nog 4 kinderen
waarvan de vader onbekend is: Hilbert, Hillegonda, NN (levenloos geboren, de
al lang overleden Johannes Spang werd hier aangegeven als de vader), en nog
een Hillegonda. Neeltje overlijdt op 13 oktober 1873 te Hoogeveen in het
armenhuis te Hoogeveen.
Van de kinderen Annigje, Geert en Jantje wordt door
bunskoeke.nl nog vermeld dat deze op 2 juni 1851 wegens bedelen op 26-5-1851
(in Oosterhesselen) werden veroordeeld door de rechtbank in Assen tot acht
dagen gevangenisstraf en de kosten (fl. 8,35); daarna werden zij naar een
bedelaarsgesticht overgebracht en verbleven zij meer dan 3 jaar in de
bedelaarsgestichten Ommerschans
en Veenhuizen.
Thomas Spang (1831-1921)
Thomas Spang is op 31 juli 1831 geboren in Gorinchem in de periode waarin
zijn ouders rondtrokken als onderdeel van de Drentse Mobiele Schutterij. Hij
trouwt op 11 juli 1857 te Hoogeveen met Jantje Jans Kreeft (1840-1887). Op 17-5-1888
hertrouwt hij in Ambt Hardenberg met Aaltje Alberts Ottens (1827-1914). Thomas
overlijdt op 2 juli 1921 te Zuiderschekanaal in de gemeente Oosterhesselen. De
overlijdensakte vermeldt dat hij was overleden aan het Zwinderense kanaal.
Thomas werd gedurende 1850 tot 1853
jaarlijks gekeurd voor de Nationale Militie en werd telkens vrijgesteld 'uit
hoofde van ongenoegzame maat' (zijn lengte was 1,45 meter). In 1854 werd hij
finaal vrijgesteld. Lichaamskenmerken: Aangezicht- ovaal; Voorhoofd - rond; Ogen
- blaauw; Neus - gewoon; Mond - gewoon; Kin - rond; Haar - bruin; Wenkbrauwen -
bruin; merkbare tekenen - geen.
Uit het eerste huwelijk van Thomas zijn 9
kinderen geboren (Johannes, Jan, Geert, Klaas, Harm, Egbert, Willem, Wilhelmina
en Geertje). Van deze kinderen vertrekken er enkele naar Overijssel, waaronder
Harm. Zoon Egbert trekt nog verder weg en begint met diens vrouw Geesje Ugen de Spang-tak in Deurne (Noord-Brabant).
Harm Spang (1873-1927)
Harm Spang is geboren op 9 oktober 1873 te Noord (Hoogeveen). Hij trouwt op 7
mei 1897 te Gramsbergen met Jentje Mulder (1876-1969). Ze krijgen 12 kinderen die
geboren zijn in de gemeentes Gramsbergen (Anerveen/De Krim), Dalen en Ambt Hardenberg
(Slagharen). Dochter Niesje Spang is op 24 september 1901 in Slagharen geboren.
Gemeentearchief Gramsbergen: 15-10-1915: Verzoek van het
kantongerecht om inlichtingen inzake het proces- verbaal wegens
schoolverzuim met kladopmerking over Thomas Spang, geboren 29-08- 1903 te
Ambt Hardenberg zoon van Harm Spang, geb. 09-10-1873 te Hoogeveen, arbeider
J.W.G. en Jentje Mulder, geboren 21 maart 1876 te Ambt Hardenberg,
bijverdienen met aardappels krabben, de vader is van half zes 's morgens tot
half zeven 's avonds op een fabriek werkzaam.
In 1920 verhuist het gezin naar Ambt Hardenberg. Kort daarna verhuist het
gezin naar Almelo
waar dochter Niesje Spang op 30 januari 1925 trouwt met Evert Nieuwlaar. Harm
Spang overlijdt op 21 maart 1927 (verjaardag van echtgenote Jentje Mulder) te
Almelo, op 53 jarige leeftijd. Hij is dan grondwerker van beroep.
Utrecht, 5 maart 2006 (laatst aangepast: 11 december 2020)
Evert Nieuwlaar (kleinzoon van Niesje Spang en Evert
Nieuwlaar)