Evert Nieuwlaar, Utrecht 29 november 2005 (Laatste correcties/aanvullingen: 20 december 2011)
Stammoeder is Jennigje Janssen (Bossink) (1768-1839) uit Den Ham. Zij was eerst getrouwd met Hendrik Hendriks (1761-ca 1797) en daarna in 1798 met Jan Hendriks (1759-1842).
Jennigje en Hendrik hadden de volgende kinderen:
Gerrit (1789-1868)
Aaltje (1791-1863)
Hendrikje (1794-??)
Jennigje (1796-??)
Jennigje en Jan hadden de volgende kinderen
Hendrikje (1799-1810)
Hendrika (1801-1861)
Jan (1803- voor 1806)
Jan (1806-1885)
Harmina(1809-1858)
Bij de naamsaanneming op 31 december 1811 (zie akte hieronder) neemt Jan Hendriks de familienaam Nieuwlaar aan. De gekozen familienaam verwijst naar de naam van de boerderij waar Jan Hendriks woont: “het Nieuwlaar”. Voorzover in het verleden in Overijssel achternamen werden gebruikt, gebeurde dit vaak door de naam van de boerderij te noemen. Dit betekende dat de achternaam kon veranderen. Dit was bij Jan Hendriks ook het geval: hij kwam van “het Marsman” (boerderij in de buurtschap Rhaan te Hellendoorn) en werd bij zijn huwelijk met Jennegien in het trouwboek aangeduid als Jan Hendriks Marschman (Hendriks is een patroniem d.w.z. verwijzend naar de voornaam van de vader). Nadat hij ‘ingetrouwd’ was op het Nieuwlaar werd de naam Jan Nieuwlaar.
Deze akte van naamsaanneming vermeldt de volgende namen:
Jan Nieuwlaar, met de kinderen
Gerrit (22 jaar)
Aaltjen (20 jaar)
Hendrika (11 jaar)
Jan (5 jaar)
Hermina (2 jaar)
Gerrit en Aaltjen zijn de stiefkinderen van Jan Nieuwlaar. Ze stammen uit het eerdere huwelijk van Jennigje Janssen (Bossink) met Hendrik Hendriks. Gerrit gebruikt de naam Nieuwlaar niet bij zijn huwelijk (Gerrit Hendriks in huwelijksakte 1819).
Aangenomen zou kunnen worden dat de kinderen Hendrikje en Jennigje voor 1811 zijn overleden (ze zouden bij de naamsaanneming respectievelijk 17 en 15 jaar zijn).
Van de kinderen van Jennigje en Jan waren Hendrikje en de eerste Jan al overleden.
Eerdere vermeldingen van de naam Nieuwlaar
Dat Jan in 1811 de naam Nieuwlaar aanneemt wil niet zeggen dat hij de enige, laat staan de eerste, is die dit doet. Het trouwboek van Den Ham vermeldt bij het huwelijk van Jan en Jennigje het volgende:
“16-12-1798 Jan Hendrik Marschman, uit Rhaan X Jennegien Janssen Wd, uit Den Ham wed. van: Hendrik Nieuwlaar”.
Het huwelijk van Hendrik Hendriks en Jennigje staat als volgt in hetzelfde trouwboek vermeld:
“13-7-1788 Hendrik Hendriks van Nieuwlaaring, uit Den Ham X Jennichje Jansen van 't Bossink, uit Magelde”
Het doopregister van Den Ham vermeldt de volgende personen met de naam Nieuwlaar:
Datum |
Kind |
Vader |
Moeder |
Opmerkingen |
20-11-1761 |
Hendrik op ’t Nieuwlaar |
Hendrik op ’t Nieuwlaar |
Geertien Jans |
Kind Hendrik is bovengenoemde Hendrik Hendriks, vader is Hendrik Jansen Reefhuis, moeder is Geertje Jansen Dubbink |
5-12-1762 |
Jennechien op ’t Nieuwlaar |
Hendrik op ’t Nieuwlaar |
Geertien Jans |
Kind is zuster van Hendrik Hendriks |
6-5-1764 |
Mannus op ’t Nieuwlaar |
Hendrik op ’t Nieuwlaar |
Geertien Jans |
Kind is broer van Hendrik Hendriks |
21-4-1789 |
Gerrit op ’t Nieuwlaar |
Hendrik op ’t Nieuwlaar |
Jennichje op ’t Bossink |
Vader is Hendrik Hendriks, moeder is Jennigje Jansen |
27-11-1791 |
Aaltje op ’t Nieuwlaar |
Hendrik op ’t Nieuwlaar |
Jennichje op ’t Bossink |
Idem |
16-8-1794 |
Hendrikje op ’t Nieuwlaar |
Hendrik op ’t Nieuwlaar |
Jennichje op ’t Bossink |
Idem |
7-11-1796 |
Jennichje op ’t Nieuwlaar |
Hendrik op ’t Nieuwlaar |
Jennichje op ’t Bossink |
Idem |
De genoemde Mannus op ’t Nieuwlaar is waarschijnlijk jong overleden want op 5 februari 1779 wordt opnieuw een Mannus Nijlaar geboren. Deze Mannus trouwt met Beerte Oldehinkel en neemt de naam Oldehinkel aan. Ze hadden 5 kinderen die allen in Wilsum (Niedersachsen, Dld) zijn geboren en de achternaam Oldehinkel gebruikten.
Niet altijd wordt de in 1811 aangenomen naam ook consequent verder gebruikt. Als we naar huwelijks- en overlijdensactes kijken dan vinden we alleen bij de kinderen Jan, Hendrika en Aaltje de achternaam Nieuwlaar terug.
Hermina trouwt in 1835 met Derk Mollink. Ze gebruikt de naam Hermina Hendriks en als ouders worden opgegeven ‘Jan Hendriks en Jennichje Jansen’. De naam Nieuwlaar komt in de akte niet voor. Hermina gebruikt het patroniem van haar vader voortaan als achternaam. Ze overlijdt in 1858 als Hermina Hendriksen.
Gerrit trouwt in 1819 met Aaltje Hendriks. Zijn ouders staan vermeld als ‘Hendrik Hendriks en Jennichje Janssen’. Hij overlijdt als Gerrit Wolters. De verklaring hiervoor is waarschijnlijk dat hij was getrouwd met de weduwe van Gerrit Hendriks Wolters en is ingetrokken op de boerderij met die naam.
Er is een overlijdensakte uit 1842 van Jan Nieuwlaar. Dit is Jan Hendriks, dus zijn achternaam Nieuwlaar is niet helemaal afgezworen.
Van Aaltje en Hendrika wordt wel de naam Nieuwlaar gebruikt in hun huwelijks en overlijdensaktes. Zij zetten echter de naam Nieuwlaar niet voort in hun kinderen.
Blijft over zoon Jan Nieuwlaar om de naam Nieuwlaar voort te zetten. Dit gebeurt inderdaad consequent. Alle kinderen dragen in gevonden aktes de achternaam Nieuwlaar
Ingekort Parenteel:
Jan Nieuwlaar + Jennigje Jansen Bossink krijgen zoon Jan Nieuwlaar
Jan Nieuwlaar + Geertje Zandink krijgen zoon Jan Willem Nieuwlaar
Jan Willem Nieuwlaar + Maria Toeters krijgen zoon Willem Nieuwlaar
Willem Nieuwlaar en Zwaantje Dubbink
krijgen zoon
Johannes Nieuwlaar + Catharina Korblet krijgen zoon